Parasetamol Zehirlenmesi

PARASETAMOL ZEHİRLENMESİ

Parasetamol; asetaminofen, N-asetil-para-aminofenol ya da APAP olarak bilinmektedir.

Parasetamolün glukronidasyon ve sülfatasyonu sonucunda parasetamolün non-toksik metabolitleri oluşurken, CYP450 enzimleri vasıtasıyla (temel olarak CYP2E1) gerçekleşen oksidasyon sonucunda ise parasetamolün toksik metaboliti olan NAPQI (n-asetil-p-benzokinonimin) meydana gelir.

PARASETAMOLÜN TOKSİK DOZU

• Toksisite 7.5gr/gün ya da >140mg/kg doz alımlarda meydana gelir.

• Parasetamol intravenöz (IV) yolla 15mg/kg 4-6 saat ara ile uygulanır ve maksimum dozu 60mg/kg/gün’dür. Dolayısıyla IV toksik dozu 60mg/kg şeklindedir.

KLİNİK EVRELERİ

Evre 1: Maruziyet sonrası ilk 24 saatlik periyottur. Hasta asemptomatik olabilir. Bazı vakalarda bulantı-kusma, karın ağrısı, terleme, iştahsızlık gibi non-spesifik semptomlar açığa çıkabilir.

Evre 2: Maruziyetten sonraki 24-72. saatler arasındaki periyottur. (2-3. günler) Sağ üst kadran ağrısı gelişir. Laboratuvar parametrelerinde karaciğer yetersizliği bulguları ortaya çıkar. Transaminazlarda (ALT-AST) artış, total bilirubin artışı ve PT uzaması görülür.

Evre 3: Maruziyetten sonraki 72-120. saatler arasındaki periyottur. (4-5.günler) Şiddetli vakalarda fulminan hepatik yetersizlik görülen evredir. Hafif-orta vakalarda genellikle evre 2’den sonra iyileşme dönemi görülür. Şiddetli vakalarda 3. evrede ölüm görülür. Laboratuvar parametrelerinde fulminan hepatik yetersizlik bulguları ortaya çıkar.

Fulminan hepatik yetersizlik bulguları:

• Transaminazlar (AST-ALT) > 10.000 IU/L

• Koagülopati (PT ve INR uzaması)

• Laktik asidoz

• Hipoglisemi, hiperbilirubinemi (total biluribin genellikle > 4,0 mg/dL)

Evre 4: Maruziyetten 120. saat ve sonraki periyottur. (>6.günler) Ölüm görülmeyen vakalarda iyileşme görülen ya da fulminan hepatite bağlı karaciğer transplantasyonu gerçekleştirilen evredir.

TANI

Toksik doz parasetamol alımından sonraki 4-24 saatler arasında serum parasetamol düzeyi ölçülür. Serum parasetamol düzeyi Rumack-Matthew Nomogramı’na yerleştirilerek zehirlenme tanısı konulur.

Ancak tedavi kararında düzey görülmesi şart değildir.

TEDAVİ

Parasetamol zehirlenmesi antidotu: NAC (n-asetilsistein)

a. IV NAC TEDAVİSİ

I. Yükleme tedavisi:

·       150 mg/kg NAC ……….. 200 ml D5W içinde 1 saatte IV inf.

II. İdame Tedavi:

·       50 mg/kg NAC ……….. 500 ml D5W içinde 4 saatte IV inf.

·       100 mg/kg NAC ……….. 1000 ml D5W içinde 16 saatte IV inf.

b. ORAL NAC TEDAVİSİ

I. Yükleme tedavisi:

·       140 mg/kg NAC

II. İdame Tedavi:

·       70 mg/kg  NAC  (4 saatte bir, toplamda 18 kez uygulanır)