Zehirlenmelere Genel Yaklaşım
T50.9ZEHİRLENMELERE GENEL YAKLAŞIM
Zehirlenme ile başvuran hastalarda sırasıyla aşağıdaki basamaklar gerçekleştirilir:
1. Maruziyetin sonlandırılması
2. Primer bakı
3. EKG ve vital parametreler
4. Detaylı anamnez ve fizik muayene
5. Dekontaminasyon ihtiyacı
6. Tanısal testler
7. Tedavi
Sağlık çalışanları için toksinin türüne göre: C veya D seviye kişisel koruyucu ekipman yeterlidir.
PRİMER BAKI
Primer bakı’da standart yaklaşıma (diğer hastalardan) ek olarak aşağıdaki işlemler gerçekleştirilebilir:
Nabız yoksa:
CPR uzatılmalı
Antidot uygulanabilir:
TCA zehirlenmesi için = Bikarbonat
Lokal anestezik zehirlenmesi için = Lipit emülsiyon
Digoksin zehirlenmesi için = Digifab
Nabız varsa:
Solunum depresyonu varsa:
Antidot uygulanabilir:
Opioid zehirlenmesi için = naloksan
Benzodiazepin zehirlenmesi için = flumazenil
Zehirlenme ile başvuran hastalarda EKG mutlaka ilk 10 dakikada çekilmelidir.
Zehirlenme ile başvuran hastalarda anamnez: 5N 1K
Kim almış? | Hastanın yaşı, cinsiyeti, kilosu |
Ne almış? | Hangi maddeden, ne kadar aldığı |
Ne zaman almış? | Alım zamanı, tek ya da çoklu alım, tekrarlayan alım |
Ne yolla almış? | Maruziyetin şekli (cilt, ağız, solunum) |
Ne için almış? | Kasıtlı ya da kazara |
DEKONTAMİNASYON
Zehirlenme ile başvuran hastalarda dekontaminasyon yöntemleri:
Cilt dekontaminasyonu:
o Cilt yoluyla emilen toksinler için yapılır.
o Organofosfatlar, kimyasal ajanlar, radyoaktif maddeler, toksik alkoller….
o Tüm kıyafetlerin çıkarılması %90 etkili !
o Su
Gastrointestinal dekontaminasyon:
o Gastrointestinal sistem yoluyla emilen toksinler için yapılır.
o Mide yıkaması
o Aktif kömür
o Total bağırsak yıkaması
a. GASTRİK LAVAJ
Maruziyetten sonraki ilk 1 saatte uygulanır. Anti-kolinerjik zehirlenmelerinde 2 saate kadar uzatılabilir.
Kontrendikasyonları:
o Havayolu güvenliği riski
o Aspirasyon riski
o Bilinç bozukluğu
o GİS kanama
o İleus
o Perforasyon
Gastrik lavaj uygulanmayan zehirlenmeler:
o Korozivler
o Kostikler
o Alkoller
o Hidrokarbonlar
b. AKTİF KÖMÜR
Maruziyetten sonraki ilk 1 saatte uygulanır.
Geniş yüzey alanına sahip, güçlü bir absorban maddedir.
Dozu: 1g/kg
Aktif kömürün etkisiz olduğu zehirlenmeler: CHAMPS
o C - Caustics
o H - Hydrocarbons
o A - Alcohols
o M - Metals (As, Fe)
o P - Pb (lead)
o S - Salts (Na, Li, Mg, K)
c. TOTAL BAĞIRSAK İRRİGASYONU
Aktif kömür kadar etkili değil.
Polietilen glikol (Golytely) ile yapılır.
İlk 6 saatte uygulanır.
Uygulanışı:
o Gastrik tüp aracılığıyla.
o 2 litre/saat hızında (çocuk: 500ml/h ya da 35ml/kg)
o Rektal yolla tamamen berrak sıvı gelene kadar.
Endikasyonları:
ü Aktif kömürün etkisiz olduğu maddeler
ü Uzatılmış salınımlı tabletler
ü Madde taşıyıcıları (bodypackers)
TEDAVİ SEÇENEKLERİ
Zehirlenmeli hastalarda üç temel tedavi şekli vardır:
o Antidot tedavisi
o Eleminasyon artırıcı yöntemler
o Tekrarlayan doz aktif kömür (MDAK)
o Üriner alkalizasyon
o Ekstrakorporeal teknikler
o Hemodiyaliz
o Hemoperfüzyon
o Destek tedavi
Hastaların çoğunluğunda destek tedavi uygulanır
Sorumluluk Reddi Beyanı
Reçetemiz.net doktor ve eczacılardan oluşan geniş bir ekip tarafından, doktorlar ve tıp fakültesi öğrencileri için hazırlanmıştır. Buradaki bilgiler bir hekimin teyidine muhtaçtır. Sağlık profesyoneli olmayanların kullanımına uygun değildir. Sitenin amacı hekimlere kolaylık sağlamaktır. Hastanın klinik durumu gözetilerek reçetenin düzenlenmesi tanı koyan hekimin sorumluluğundadır. Reçetemiz.net herhangi bir sorumluluk taşımamaktadır.