Kolorektal Kanser Taramaları

                                         Ulusal Kolorektal Kanser Tarama Programı

  50-70 yaş arası bireylerden 2 yılda bir gaitada gizli kan (GGK) bakılması ve 10 yılda bir kolonoskopi yapılması şeklinde belirlenmiş taramadır.

Türk Kolon ve Rektum Cerrahi Derneğinin tarama önerisi ise şu şekildedir:

   Normal riske sahip bireyler için; 40 yaşından başlayarak yıllık rektal muayene ve GGK testi. 50 yaşında ve sonrasındaki her 5 yılda bir flexible sigmoidoskopi ya da 50 yaşa gelince kolonoskopi ve sonrasında her 10 yılda bir tekrarı. Çift kontrastlı barsak filmi ise ilk olarak 50 yaşında olmak üzere sonrası 5-10 yıl aralıklarla tekrarı şeklinde önerilebilir.
  Polip saptanmış bireyler için; Normal taramalar esnasında kanser öncüsü olabilecek polip saptandığında tarama her 3-5 yılda bir yapılan kolonoskopi şeklinde olmalıdır.
  Ailesel kolorektal kanser öyküsü olan bireyler için; Ailede (anne, baba, kardeş) kolorektal kanser saptanan en genç bireyin tanı konduğu andaki yaşından 10 yıl önce olalıdır. Örenğin ailede 45 yaşındaki bir kolorektal kanser hastası varsa tarama 35 yaşında başlamalıdır. Ayrıca ailesinde ailesel geçişli polipozis sendromları (Familial Adenomatöz Polipozis) veya Heredeiter Nonpolipozis Kolorektal Kanser olan bireylerde tarama daha önce başlayabilir. Bu durumlarda tarama programına doktorunuz ile beraber karar vermelisiniz. Ailesel risk taşıyan bireylerde tarama kolonoskopi ile yapılmalıdır.
  Kolorektal kanser nedeniyle tedavi olan bireyler için; Kolorektal kanser tanısı konup cerrahi olarak çıkarıldıktan sonraki bir yıl sonra tarama yapılmalıdır. Eğer normal ise 3 yıl sonra tekrarlanmalıdır. Tarama tam kolonoskopi, çift kontrastlı kolon grafisi ile beraber flexible sigmoidoskopi ile yapılabilir.
  İnflamatuvar barsak hastalığı öyküsü olan bireyler; 8 ya da daha fazla yıldan beri bu hastalıklara sahip olanlar her 1-2 yılda bir kolonoskopi ile taranmalıdır.

Gaitada Gizli Kan Değerlendirilmesi

GGK(-)>>> 2 yıl sonra taramaya devam edilir

GGK(+)>>>Kolonoskopi için üst merkeze yönlendirilir

GGK(+)>>>2-3 gün arayla test tekrarı yapılır

Not: Yalancı pozitiflik, dışkıda kan olmadığı halde testin pozitif çıkmasıdır. Bunu engellemek için testten önceki 7 gün boyunca ağrı kesici ilaçların, c vitamini takviyelerinin ve yüksek c vitamini içeren besinlerin alınması önerilmez. Testten önceki 3 gün boyunca kırmızı et tüketimi önerilmez.

Kolonoskopi zamanı;

Taramaya katılan bireylerin testleri (-) dahi olsa 10 senede bir kolonoskopi ile taramaya davet edilmelidir. 51 ve 61 yaşlarında rutin olarak 2 kez birey tarama için çağrılmalıdır. Eğer birey sağlık kuruluşuna tarama programının başlangıcından daha sonra başvurursa (örneğin 53 yaş) GGK yapılmalı, sonuç (-) dahi olsa tarama amaçlı kolonoskopi için hemen yönlendirilmelidir.

Kaynaklar:American Canser Society (ACS), Türkiye Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Kanser Daire Başkanlığı, Türk Tıbbi Onkoloji Derneği, Türk Kolon ve Rektum Cerrahisi Derneği