🌬️ Bronşiolit Nedir?

Bronşiolit, özellikle bebekler ve 2 yaş altı çocuklarda görülen, alt solunum yollarını etkileyen viral bir hastalıktır. Tüm dünyada bebeklerde solunum sıkıntısı ve hastaneye yatışların en sık nedenlerinden biridir. En yaygın sebebi Respiratuvar Sinsityal Virüs (RSV) olmakla birlikte farklı virüsler de hastalığa yol açabilir.

🩺 Bronşiolitin Tanımı

Bronşiolit; nezle, burun akıntısı gibi üst solunum yolu belirtilerinin ardından hırıltı, öksürük ve nefes darlığı gibi alt solunum yolu bulgularıyla ortaya çıkan klinik bir tablodur. Çoğunlukla virüs kaynaklıdır ve astım ya da tekrarlayan hırıltılı solunum tabloları ile karışabilir.

🦠 Bronşiolitin Nedenleri (Etyoloji)

Bronşiolitin en sık nedenleri:

• RSV (Respiratuvar Sinsityal Virüs) → En sık görülen etken olup, genellikle kış aylarında salgınlara yol açar.

• Rinovirüs → Daha çok sonbahar ve ilkbaharda görülür.

• Parainfluenza virüs → Özellikle tip 3 erken bahar ve sonbaharda salgın yapabilir.

• İnsan Metapnömovirüs → Çocuklarda bronşiolit ve zatürreye sebep olabilir.

• Grip (İnfluenza) → Alt solunum yolu belirtileri RSV’ye çok benzer.

• Adenovirüs → Bronşiolit, zatürre veya boğaz enfeksiyonlarına yol açabilir.

• Koronavirüsler (COVID-19 dahil) → Özellikle diğer virüslerle birlikte görülebilir.

• Bokavirüs → Daha çok sonbahar ve kış aylarında ortaya çıkar.

Çocukların yaklaşık %30’unda aynı anda birden fazla virüs saptanabilir.

🔬 Patogenez (Hastalığın Gelişimi)

Virüsler, bronşiollerdeki (küçük hava yolları) hücrelere yerleşerek hasar verir. Bunun sonucunda:

• Şişlik (ödem)

• Aşırı mukus salgısı

• Hücre dökülmesi

oluşur ve küçük hava yolları tıkanır. Bu da çocukta hırıltı, nefes darlığı ve oksijen düşüklüğü gibi belirtilere yol açar.

📊 Bronşiolitin Epidemiyolojisi

• En sık 2 yaş altındaki çocukları etkiler.

• En yoğun dönem: Sonbahar ve kış ayları.

• Hastalık en çok 2-6 aylık bebeklerde ağır seyretmektedir.

• COVID-19 salgını sırasında sosyal mesafe ve maske nedeniyle bronşiolit oranı azalmış, sonrasında ise RSV ve diğer virüsler normalden daha erken ve şiddetli salgınlara yol açmıştır.

⚠️ Risk Faktörleri

Bronşiolitin daha ağır seyretmesine neden olabilecek durumlar:

• Prematüre doğum (36 haftadan önce)

• Düşük doğum ağırlığı

• 3 aydan küçük bebekler

• Kronik akciğer hastalıkları (ör. bronkopulmoner displazi)

• Doğuştan kalp hastalıkları

• Bağışıklık yetmezlikleri

• Nörolojik hastalıklar

• Sigara dumanına maruz kalma, kalabalık ortam, kreş, hava kirliliği

🤧 Bronşiolit Belirtileri

Hastalık genellikle nezle benzeri bulgularla başlar (burun tıkanıklığı, akıntı, hafif öksürük). Ardından şu belirtiler gelişir:

• Öksürük ve ateş

• Hızlı nefes alma (taşipne)

• Göğüs kafesinde çekilmeler (nefes alırken kaburgaların arası ve altının içe çekilmesi)

• Hırıltı ve nefes seslerinde değişiklik

• Morarma (ciltte, dudakta ya da tırnakta)

• Beslenme güçlüğü, emmeme

🌟 Bronşiolit Şiddet Dereceleri

🟢 Hafif Bronşiolit

• Solunum sıkıntısı azdır ya da yoktur

• Çocuğun bilinci ve aktivite düzeyi normaldir

• Geçici, kendiliğinden düzelen oksijen düşüklükleri görülebilir

🟡 Orta Şiddette Bronşiolit

• Orta düzeyde solunum sıkıntısı vardır (hafif–orta çekilmeler)

• Taşipne (hızlı nefes) olabilir

• Hipoksemi (SpO₂ <%90) gelişebilir

• Apne yoktur, çocuk uyanıktır

🔴 Şiddetli Bronşiolit

• Belirgin solunum sıkıntısı (çekilmeler, homurdanma, burun kanat çırpması, baş sallama)

• Sürekli hızlı nefes alma

• Hipoksemi (oksijen düşüklüğü)

• Apne atakları, ajitasyon veya zayıf tepkisellik görülebilir

• Özellikle prematüre ve 2 aydan küçük bebeklerde daha ağır seyreder

🚨 Olası Komplikasyonlar

Çoğu çocukta hastalık kendiliğinden düzelir. Ancak bazı bebeklerde ağır tablolar gelişebilir:

• Apne (nefes durması) – Özellikle prematüre ve 2 aydan küçük bebeklerde.

• Solunum yetmezliği – Oksijen desteği veya yoğun bakım ihtiyacı doğurabilir.

• Aspire zatürresi – Süt ya da besinlerin akciğere kaçması.

• Dehidratasyon (sıvı kaybı) – Ateş ve hızlı nefes nedeniyle sıvı kaybı artar.

• İkincil bakteriyel enfeksiyon – Nadirdir, en sık orta kulak iltihabı şeklinde görülür.

🩹 Tanı Nasıl Konur?

Bronşiolit tanısı genellikle muayene ve öykü ile konur.

• Fizik muayenede hırıltı, hızlı nefes, göğüs çekilmeleri saptanır.

• Hafif vakalarda akciğer filmi gerekmez.

• Şüpheli durumlarda oksijen satürasyonu ölçülür.

• Bazı durumlarda RSV veya influenza testi yapılabilir.

🔍 Ayırıcı Tanı

Bronşiolit, şu hastalıklarla karışabilir:

• Astım ve tekrarlayan hırıltı

• Bakteriyel zatürre

• Boğmaca (pertussis)

• Yabancı cisim aspirasyonu

• Doğuştan akciğer ya da kalp hastalıkları

Bronşiolit Hastasına Acil Serviste Yaklaşım

Ayaktan takip edilen hafif vakalarda tedavi, destek tedaviden oluşur. Bunlar; yeterli sıvı alımının sağlanması, burun tıkanıklığının giderilmesi ve hastalığın ilerlemesinin izlenmesini içerir. 

Hafif bronşiolitli ve ayakta tedavi gören bebekler ve çocuklar genellikle herhangi bir spesifik farmakolojik müdahaleye (örneğin, bronkodilatörler, glukokortikoidler) ihtiyaç duymazlar çünkü hafif etkilenen hastalar genellikle sadece destekleyici bakımla iyileşirler.

Takipneik, solunum eforu belirgin artmış ve beslenemeyen hastalar YATARAK tedavi edilir.

Antibiyotikler yalnızca eş zamanlı bir bakteriyel enfeksiyona dair kanıt varsa endikedir.