Kızamık

KIZAMIK:

Kızamık, dünya çapında görülen oldukça bulaşıcı bir viral hastalıktır. Enfeksiyon; ateş, halsizlik, öksürük, nezle ve konjonktivit ile karakterizedir ve bunları egzantem takip eder. Maruziyetten sonra, duyarlı bireylerin yaklaşık %90'ında kızamık gelişir. Bulaşıcılığın süresinin döküntünün ortaya çıkmasından 5 gün öncesinden 4 gün sonrasına kadar olduğu tahmin edilmektedir.

Kızamık döküntüsü: Karakteristik egzantemler, ateşin başlangıcından yaklaşık 2-4 gün sonra ortaya çıkar. Klasik olarak yüz ve baştan başlayıp aşağı doğru yayılan kırmızı makülopapüler döküntülerden oluşur. Başlangıçta lezyonlar solgunlaşır; sonraki evrelerde solmazlar. Döküntü 5-6 gün içinde çözülür ve ortaya çıktığı sırayla kaybolur.

KIZAMIK TEDAVİSİ:

Spesifik bir antiviral tedavisi yoktur. Bol sıvı alımı, yatak istirahatı önerilir. Medikal tedavide antipiretikler verilebilir. A vitamini takviyesi mortaliteyi azaltabilir.

KIZAMIKTAN KORUNMA & ÖZEL DURUMLAR

Kızamıktan korumak için Ulusal Aşı Takvimimizde 1 yaş ve 4 yaşta çocuklara canlı Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak (KKK) aşısı subkutan uygulanmaktadır. Canlı aşı olduğu için diğer canlı aşılarla aynı anda yapılabilir. Aynı gün uygulama imkanı yoksa iki canlı aşı arasına en az bir ay ara konmalıdır. Kaçırılmış aşı fırsatı durumunda daha önce kızamık aşısı ile aşılanmamış kişiler yakalama aşısı olarak en az 1 ay (28 gün) arayla 2 doz kızamık veya KKK aşısı ile aşılanmalıdır

Aşı yan etkileri: Kızamık aşısı sonrası yan etkiler genellikle hafif ve geçicidir. Uygulama yerinde ilk 24 saat içinde hafif ağrı ve gerginlik olabilir, bazen hafif ateş, lokal adenopati gözlenebilir, aşıdan 7-12 gün sonra %5 oranında 1-2 gün süren >39.4°C ateş görülebilir. Kızamık aşısı sonrası 1/3000 oranında febril konvülziyon görülebilir. Geçici makülopapüler döküntü (%2), trombositopenik purpura (1/30,000) nadiren anafilaktik reaksiyonlar (1/100,000, genellikle neomisin, jelatin ve sorbitole bağlı) görülebilir. 

Ateşli konvülziyon öyküsü ve antikonvülzif ilaç kullanımı aşı için kontraendikasyon oluşturmaz. Kızamık ve KKK aşısı, yaşadıkları aynı evin içinde immün baskılanmış kişisi olan sağlıklı çocuklara uygulanabilir.

Kızamık aşısı ile ilgili dikkate alınması gereken durumlar ve kontrendikasyonlar

Non-Ig E tip yumurta alerjisi olan çocuklarda (proktokolit, atopik dermatit gibi) kızamık aşısı kontrendike değildir, gözetim altında yapılabilir. Yumurtaya karşı tip 1 hipersensitivite reaksiyonu (ürtiker, anafilaksi vb) gösterenler ile aşı içeriğindeki neomisin ve jelatine alerjisi olanlar çocuk alerji uzmanı tarafından değerlendirilmelidir. 

Ağır immün yetmezliklerde canlı aşılar kontrendike olduğu için KKK da yapılmaz. Aktif tüberküloz enfeksiyonu olan hastalar, yüksek doz kortikosteroid alanlar, antimetabolit ve alkilleyici ajan kullananlar, immün süpresif radyasyon tedavisi alanlar, ağır HIV enfeksiyonu, lösemi, lenfoma ya da ağır malign hastalığı olanlar ve gebeler kızamık aşısı olamaz. İmmünglobülin ve/veya antikor içeren kan ürünlerinin verilmesi verilen doza veya üründeki kızamık antikor içeriğine bağlı olarak 3-11 aya varan sürelerde aşının etkinliğini nötralize edebilir. Kan ürünleri alan hastalarda kızamık aşısı aşağıdaki tabloya göre yapılır. Kızamık aşısı uygulanan çocuklarda ise benzer ürünler aşıdan sonra 2 hafta süreyle verilmemelidir

Anneye anti Rho (D) immunoglobulin yapılması, gebelik son 3 ayda veya doğumda kan ürünü verilmesi KKK aşısına engel değildir. Bu annelere aşısızlarsa doğumdan sonra KKK aşısı yapılmalı ve en az 3 ay sonra kızamıkçık ve kızamık immunitesi açısından serolojik test yapılmalıdır.

TEMAS SONRASI PROFİLAKSİ

Kontrendikasyon yok ise olası ve/veya kesin kızamık vakasıyla temas etmiş olan ve iki doz aşılandığını belgeleyemeyen ve/veya hastalığı geçirmemiş olan 9 ayın üzerindeki herkese temastan sonraki 3 gün içerisinde kızamık, kabakulak ve kızamıkçık (KKK) aşısı uygulanmalıdır. 

Altı ayın altındaki bebekler, gebeler, immünsuprese kişiler ve aşının kontrendike olduğu diğer durumlarda ise ilk 6 gün içerisinde IVIG (0,5 ml/kg/doz) uygulanmalıdır.

A VİTAMİNİ TAKVİYESİ 

A vitamini dozu oral yoldan günde bir defa 2 gün olmak üzere; 

• 6 aylıktan küçük bebekler: 50.000 IU

• 6 ila 11 aylık bebekler: 100.000 IU

• ≥12 aylık çocuklar: 200.000 IU şeklindedir.

• A vitamini eksikliği belirti ve bulguları olan çocuklarda 2-6 hafta sonra yaşa uygun olacak şekilde ek bir 3. doz A vitamini verilmelidir.