Seboreik Dermatit
Epidemiyoloji & Klinik
Sebase bezlerin yoğun olduğu bölgelerde, kronik, tekrarlayan, eritemli zeminde sarı renkli yağlı skuamların görüldüğü, kaşıntılı plaklarla seyreden inflamatuvar bir deri hastalığıdır. Erkeklerde daha sık görülür.
En sık görüldüğü yaşlar yaşamın ilk 3 ayı ve 30-60 yaş aralığıdır.
Özellikle kış aylarında sıklığı ve şiddeti artar.
Saçlı deri, kaş, göz kapağı, nazolabiyal kıvrımlar, sakal-bıyık bölgesi, dış kulak yolu, kulak arkası, presternal bölge, interskapular alan, aksilla, meme altı, umblikus, inguinal ve gluteal kıvrımlar sıklıkla tutulur.
Patogenezde Pityrosporum ovale gibi mikrobiyal etkenlerin rolü olduğu düşünülmektedir.
Bazı ilaçlar (dopamin antagonistleri, immünsüpresanlar, lityum vb), immün disfonksiyon (HIV enfeksiyonu, renal transplantasyon, lenfoma vb durumlar), nörolojik hastalıklar (Parkinson hastalığı, Alzheimer hastalığı, inme vb) seboreik dermatit gelişimi için risk faktörleridir.
Klinik alt tipleri şunlardır:
Pitriazis kapitis (Pitriazis sikka): “Kepek” olarak da bilinir. Saçlı deride ve sakal bölgesinde inflamasyonsuz, eritemsiz, kuru, küçük, beyaz kepeklenme şeklinde görülür. Kaşıntı yoktur ya da hafiftir.
Erişkin tip seboreik dermatit: Malar bölge, alnın ortası, kaşların medial kısımları, nazolabial ve alar kıvrımlar, kulak arkası, dış kulak yolu, skalp ve presternal alan en sık etkilenen alanlardır. Eritemli, sarı-yağlı skuamlı plaklar şeklinde görülür. Lezyonlar kaşıntılıdır. Kirpikler çevresinde hafif eritem ve beyaz-sarı skuamların bulunduğu blefarit de görülebilir.
İnfantil seboreik dermatit: Genellikle doğumdan 2 hafta sonra başlar, 6 aya kadar devam edebilir. Yüzde yerleşim yerleri erişkin tiptekine benzerdir. Skalp, diaper bölgesi, boyundaki katlantı yerleri ve aksillalar etkilenen diğer alanlardır. “Konak” olarak bilinen, frontal ve parietal skalpte kalın, sarı, yağlı skuamlar ile başlar. Diğer alanlar daha sonra etkilenir. Genellikle kaşıntı ya da ağrı yoktur. Hafif ve kendini sınırlayan bir seyri vardır.
Tedavi hastanın yaşına, lezyonların yerleşim yerine ve şiddetine göre belirlenir.
Hafif & Orta Şiddetteki Seboreik Dermatit Tedavisi
Hafif-orta şiddetteki seboreik dermatitte aşağıdaki tedaviler uygulanır. Bu tedavilere yanıt alınamayan ya da şiddetli seboreik dermatiti olan olguların dermatoloji uzmanı tarafından değerlendirilmesi önerilmelidir.
Pitriazis kapitis (Pitriazis sikka) tedavisi: Antifungal içerikli şampuanların kullanımı yeterlidir. Köpürttükten sonra 5-10 dakika bekletilip durulanılarak kullanılırlar. Genellikle ilk 4 hafta haftada 2-3 gün, daha sonra haftada 1 gün şeklinde uygulanmaları önerilir.
Ketokonazol içerikli şampuanlar (dermatoloji uzmanı tarafından reçete edildiğinde SGK tarafından ödenir) (Konazol şampuan Ketoral şampuan vs)
Siklopiroksolamin içerikli şampuanlar: Sebirox şampuan, Loprox şampuan vs (dermatoloji uzmanı tarafından reçete edildiğinde SGK tarafından ödenir)
Ceradolin şampuan (SGK tarafından ödenmez)
Pirokton olamin içerikli şampuanlar: Sedolin şampuan (SGK tarafından ödenmez) Pirdolin şampuan (SGK tarafından ödenmez) Bioxcin Aqua Thermal DS şampuan (SGK tarafından ödenmez)
Pirokton olamin + klimbazol içerikli şampuanlar: Prozinc arındırıcı şampuan (SGK tarafından ödenmez)
Çinko pritiyon içerikli şampuanlar (Zetion süspansiyon, Bioxcin Aqua Thermal şampuan vs)
Selenyum sülfit içerikli şampuanlar: Selyum şampuan (SGK tarafından ödenmez)
Erişkin Tip Seboreik Dermatit Tedavisi
1) Skalp yerleşimli lezyonlar için: Antifungal içerikli şampuanlardan herhangi biri (haftada 2-3 gün) + Mometazon furoat losyon 1x1 (7-10 gün günlük kullanım, sonra haftada 2 gün idame) (şiddetli kaşıntı varsa kullanılır) (M-furo losyon 1x1 ya da K-mexader losyon 1x1)
veya
Antifungal içerikli şampuanlardan herhangi biri (haftada 2-3 gün) + Klobetasol propionat losyon 1x1 (7-10 gün günlük kullanım, sonra haftada 2 gün idame) (şiddetli kaşıntı varsa kullanılır) (Psovate losyon 1x1 ya da Clovate çözelti 1x1)
2) Skalp dışındaki alanlarda yerleşimli lezyonlar için: Antifungal içerikli şampuanlardan herhangi biri (haftada 2-3 gün) + Hidrokortizon asetat krem 1x1 (Hipokort krem 1x1) (max. 4 hafta)
veya
Hidrokortizon asetat 1x1 (Hipokort krem 1x1) (max. 4 hafta) + Ekonazol krem 2x1 (ilk 4 hafta günlük kullanım, sonra haftada 1 gün)
veya
Hidrokortizon asetat 1x1 (Hipokort krem 1x1) (max. 4 hafta) + Ketokonazol krem 1x1 (ilk 4 hafta günlük kullanım, sonra haftada 1 gün idame) (Ketoderm krem 1x1 ya da Ketoral krem 1x1
İnfantil Seboreik Dermatit Tedavisi
1) Skalp yerleşimli lezyonlar için: “Konak” olarak bilinen lezyonlar için ılık zeytinyağı, badem yağı ya da vazelin ile gece boyunca kalın skuamların yumuşatılması, yumuşayan skuamların yumuşak kıllı bir diş fırçası yardımı ile nazikçe temizlenmesi ve bebek şampuanı ile yıkama genellikle yeterlidir. İkinci seçenek tedavi topikal antifungal kullanımıdır. Ekonazol krem 2x1 (Topikazol krem 2x1) veya Ketokonazol krem 1x1 (Ketoderm krem 1x1 ya da Ketoral krem 1x1) Kullanılabilir.
2) Skalp dışındaki alanlarda yerleşimli lezyonlar için:
Hidrokortizon asetat 1x1 (Hipokort krem 1x1) (max. 3-5 gün) + Ekonazol krem 2x1 (Topikazol krem 2x1)
veya
Hidrokortizon asetat 1x1 (Hipokort krem 1x1) (max. 3-5 gün) + Ketokonazol krem 1x1 (Ketoderm krem 1x1 ya da Ketoral krem 1x1) kullanılabilir.