B35.1 - Tinea Unguium ( Onikomikoz / Tırnak Mantarı )

TİNEA UNGUİUM/ONİKOMİKOZ ( TIRNAK MANTARI )

Tırnağın dermatofit, maya ve küf mantarlarından kaynaklanan enfeksiyonudur. En sık etken dermatofitlerdir (Trichophyton rubrum ve Trichophyton mentagrophytes var. interdigitale). En sık rastlanan tırnak hastalığıdır. Daha çok ayak tırnakları etkilenir, el tırnaklarında da görülebilir.

Dermatofitlere bağlı onikomikoz erkeklerde daha sık görülürken, kandidal onikomikoz kadınlarda daha sıktır. Yetişkinlerde daha sık görülür.

Tekrarlayan travma, dar ve hava almayan ayakkabı kullanımı, sıcak iklim, diyabet, periferal vasküler hastalık, immünyetmezlik, genetik yatkınlık, sigara kullanımı, ayak deformiteleri, umumi duş, hamam gibi ortamların kullanılması predispozan faktörlerdir.

Farklı klinik görünümleri mevcuttur:

Distal Lateral Subungual Onikomikoz

En sık görülen klinik formdur. En sık etken Trichophyton rubrum’dur. Enfekte tırnak plağı saydamlığını ve kalınlığını kaybeder, kolayca ufalanabilen bir yapısı vardır. Tırnakta kahverengi, sarı, yeşil, gr ya da siyah renk değişikliğine neden olur. Tırnak plağının alt yüzeyinde çoğalan etken, burada kalınlaşmaya, tırnak plağının serbest kenarının kalkmasına ve sekonder onikolize neden olur.

Yüzeyel Beyaz Onikomikoz

En sık etken Trichophyton mentagrophytes var. interdigitale’dir. Tırnak plağının yüzeyine yerleşen patojen, dorsal tırnak plağında sınırları belirgin, beyaz, opak yamalar meydana getirir. Daha sonra bu yamalar birleşerek tüm tırnak plağını kaplar. Tırnak yüzeyi kaba ve yumuşaktır.

Proksimal Subungual Onikomikoz

En sık etken Trichophyton rubrum’dur. Lunulada beyaz bir leke şeklinde başlayıp tırnak uzadıkça distale doğru ilerler. Subungual hiperkeratoz ve proksimal onikoliz görülebilir. Hızlı gelişen ve birçok tırnağı etkileyen klinik tablo, HIV enfeksiyonu gibi immünyetmezlik durumlarının habercisi olabilir.

Endoniks Onikomikozu

Nadir görülen klinik formdur. Etken Trichophyton soudanense ve Trichophyton violaceum’dur. Tırnak plağında diffüz, süt beyazı diskolorasyon mevcuttur. Subungual hiperkeratoz ve onikoliz görülmez.

Kandida Onikomikozu

En sık etken Candida albicans’tır. Daha çok el tırnaklarında görülür. Mesleki olarak ellerde sık su teması olanlarda, fırıncı ve pastacı gibi konsantre şekerli sıvılarla teması fazla olanlarda daha sıktır. Proksimal ve lateral tırnak kıvrımları enflamedir. Etkilenen tırnakta mat görünüm, longitudinal beyaz çizgiler ve diskolorasyona neden olur. Subungual hiperkeratoz azdır ve tırnaklarda ufalanma görülmez.

Total Distrofik Onikomikoz

Tüm onikomikozların son dönemidir. Kalın ve kırılgan olan tırnak plağı ufalanıp kaybolur, geriye keratozik tırnak artığı ve kalın, anormal görünümlü tırnak yatağı kalır.

Tanı klinik + KOH ile mikroskopik inceleme / kültür ile konur.

Tedavi 

Sistemik antifungal tedavisi öncesi hastanın AST-ALT değerleri kontrol edilmelidir.

Kronik ya da aktif hepatik hastalığı olanlarda terbinafin kontrendikedir.

Konjestif kalp yetmezliği olanlarda itrakonazol kontrendikedir.

Gebelik ve emzirme dönemlerinde sistemik antifungal kullanımı önerilmemektedir.

Özellikle itrakonazolun yiyeceklerle birlikte tüketilmesi tedavi etkinliğini artırır.