Tanım ve Bulaş

Bruselloz, Brucella türü bakterilerin neden olduğu, zoonotik ve sistemik seyreden bir enfeksiyon hastalığıdır.

Hayvansal ürünlerle (özellikle pastörize edilmemiş süt ve süt ürünleri) tüketimi, hayvanlar çıkartılarıyla yakın temas ya da hayvan çıkartılarının inhalasyonuyla bulaşır. Özellikle çiftçiler, veterinerler, kasaplar gibi meslek gruplarında risk yüksektir. Pastorize edilmemiş sütlerden yapılan peynir tüketimi en sık bulaş yoludur.

Tanı

En sık bulgular ateş, halsizlik, terleme (özellikle gece artan), iştahsızlık, kilo kaybı ve kas-iskelet sistemi ağrılarıdır. Hepatosplenomegali, lenfadenopati, artrit veya epididimoorşit gibi organ tutulumu görülebilir. En sık organ tutulumu kemik eklem tutulumudur ve sakroileit, spondilit, spondilodiskit vakalarında bruselloz akla gelmelidir. En ciddi komplikasyonlar endokardit ve nörobrusellozdur.

Tanı, klinik tabloya ek olarak serolojik testler (Rose-Bengal, Wright (serum tüp aglutinasyon), Coombs testi, ELISA) veya kültür ile konur.

Kan kültürü üremesi olması kesin tanı koydurmakla birlikte her zaman mümkün olmamaktadır. Tanı genellikle uyumlu klinik bulgulara ek olarak Rose Bengal tarama testi pozitifliğinin ardından çalışılan Wright testinde 1/160 ve üzeri titrelerde (1/320, 1/640, 1/1280... vb) pozitiflik görülmesi durumunda konur ve tedavi başlanır.

Ortak maruziyet sebebiyle aile bireyleri de klinik açıdan sorgulanmalı, uyumlu semptom/bulgu olması durumunda serolojik test istenmelidir.

Tedavi sonrası serolojik negatifleşme ÖMÜR BOYU GÖRÜLMEYEBİLİR. Tedavi sonrası serolojik takip önerilmemektedir.

Tedavinin yetersiz olması durumunda gelişen RELAPS vakalarında tanı klinik uyumla ya da serolojik titrelerde ARTIŞ olması durumunda konulabilir (aynı titrede pozitiflik ömür boyu devam edebilir).

Tedavi

Brusellozun genel tedavi prensibinde minimum 2 ajan, minimum 6 hafta verilir. İlk olarak önerilen rejimler şunlardır:

6 hafta boyunca doksisiklin (oral) ARTI ilk 14 ila 21 gün boyunca streptomisin (parenteral) (sonrasında doksisiklin tek verilebilir ya da rif ile kombine edilebilir)

6 hafta boyunca doksisiklin (oral) ARTI ilk 7 ila 10 gün boyunca gentamisin (parenteral) (sonrasında doksisiklin tek verilebilir ya da rif ile kombine edilebilir)

6 hafta boyunca Doksisiklin (oral) ARTI rifampin (oral) (her ikisi de 6 hafta boyunca)

En az 2'li kombine rejimlerle verilebilecek ikinci seçenek ajanlar:

Ciprofloksasin

Trimetoprim sülfametoksazol

Seftriakson

Hepatit, lenfadenit, orşit, periferik artrit tutulumlarında da tedavi süresi 6 haftadır.

Spondilit için Doksisiklin 12 hafta + Rifampin 12 hafta+ Streptomisin (2-3 hf) ya da Gentamisin (1-2 hafta) önerilir. 3 ay tedavinin ardından semptomları ve/veya radyolojik bulguları devam eden hastalarda, tedavi süresi hastanın bireysel durumuna uzatılabilir.

Oral tedavinin başlangıçta yeterli olmayacağı, IV ve oral seçeneklerle minimum 3'lü kombinasyonun önerildiği nörobruselloz ve endokarditte ise tedavi 3-6 aydır.

Gebelikte:
İlk ve son trimesterda Rifampisin + seftriakson 2 g IV/IM 1x1

İkinci trimesterda TMP-SMX ile Rifampinle ikili kombinasyon tercih edilebilir.

Çocuklarda:
- Yaşa ve kiloya uygun dozda Rifampisin ve TMP-SMX kombinasyonu tercih edilebilir.