Ödem

• Tanım

— damar ile hücreler arasında proteinden zengin serum sıvısının birikmesini tanımlamak için kullanılan bir ön tanıdır

— ödem, vücutta sıvı birikimi bulgusudur ve kilo artışına yol açar. bu yüzden, ödemli hastaların takibi ve tedavisi için kilo takibi yapılması önerilir

• Tanı

— ödem ön tanısı fizik muayene ile konur. tartı ile vücut ağırlığında artışın gösterilmesi ödem lehinedir

— kalp yetmezliği, böbrek yetmezliği, karaciğer yetmezliği, derin ven trombozu, gebelik, preeklampsi, beslenme bozukluğu, kanser (ör; tümör basısı), lenfatik dolaşım bozukluğu (ör; cerrahi sonrası yapışıklıklar), travma, enfeksiyon, otoimmün enflamasyon (ör; romatoid artrit) veya ilaç kullanımı (ör; amlodipin, kortikosteroid) sonucu ödem gelişebilir

— ödem ile birlikte ağrı, kızarıklık ve ısı artışı varsa travma, enfeksiyon veya otoimmün enflamasyona bağlı olabilir

— ödem, her iki alt ekstremitede varsa kalp yetmezliği veya böbrek yetmezliği; ödem tek taraflı ise lenfatif dolaşım bozukluğu veya derin ven trombozu düşünülmelidir

— ödem, karında şişliğe yol açıyorsa buna “asit” denir. kalp yetmezliği, karaciğer yetmezliği veya kanser olan hastalarda görülebilir

— periferik ödem, ayak bileğinde veya pretibial bölgede parmak ile bastırma sonucu iz bırakan ödem ile karakterizedir.

— pulmoner ödem (akciğer ödemi), akciğerde gaz alışverişini kısıtlayan ölümcül bir durumdur ve acil tedavi edilmesi gereklidir. akciğer ödemi, akciğer alveollerini çevreleyen kılcal damarlardan alveollerin içine doğru proteinden zengin serum sıvısının birikmesidir. akciğer ödeminin en sık sebebi akut kalp yetmezliğidir.

— akciğer ödemi tanısı fizik muayene ile konur. fizik muayenede boğulma hissi, soğuk terleme, periferik siyanoz, ortopne, takipne, hipertansiyon ve iki taraflı hışıltılı solunum sesleri karakteristiktir. parmak ucu oksijen satırasyonunda azalma, kan gazında solunumsal asidoz, akciğer radyografisinde iki taraflı plevra sıvısı, kardiyomegali ve akciğer damar yapılarında belirginleşme saptanması akciğer ödemi lehinedir

— akciğer ödemi olan hastalarda nefes darlığı ve çarpıntı sık görülür. EKG’de sinüs taşikardisi veya hızlı ventrikül cevaplı atriyal fibrilasyon görülebilir

— akciğer ödemi nasıl yönetilir ?

1. hastaya pozisyon ver (yatak başını yükselt)

2. arteriyel kan gazı bak

3. maske ile oksijen ver

4. damar yolu aç

5. idrar sondası tak

6. intravenöz diüretik (furosemid) uygula; 40-200 mg/iv puşe

7. intravenöz nitrat (gliseril trinitrat) uygula; 10-200 mcg/dk

8. portable akciğer radyografisi çektir

9. dolaşım bozukluğu düzeltildikten sonra EKG çek

10. bir kardiyolog ile iletişime geç