F31 - Bipolar Bozukluk

BİPOLAR BOZUKLUK

Tanı klinik olarak konur.

Bir manik epizod için aşağıdaki kriterlerin karşılanması gerekmektedir. Manik epizoddan önce veya sonra hipomanik ya da majör depresif epizodlar görülebilir.

Manik Epizod

A. Anormal ve sürekli yükselmiş, genişlemiş veya irritabl (sinirli, huzursuz) bir duygu durumunun ve anormal, sürekli artmış aktivite veya enerjinin en az 1 hafta boyunca, günün büyük bir kısmında ve neredeyse her gün sürmesi (hastaneye yatış gerekliyse sürenin daha kısa olması mümkündür).

B. Duygu durumundaki bozukluk ve artmış enerji/aktivite süresince, aşağıdaki belirtilerden en az üçü (eğer duygu durumu yalnızca irritabl ise en az dördü) belirgin bir şekilde görülür ve kişinin önceki davranışlarına kıyasla fark edilir bir değişiklik oluşturur:

1. Aşırı özgüven veya büyüklük hissi (grandiyözite).

2. Uyku ihtiyacının azalması (örneğin, sadece 3 saat uyuduğunda bile kendini dinç hissetme).

3. Normalden daha konuşkan olma veya konuşma baskısı hissetme.

4. Düşüncelerin hızlandığını hissetme veya fikir uçuşmaları.

5. Dikkatin kolayca dağılması (önemsiz veya alakasız dış uyaranlara gereğinden fazla dikkat verme).

6. Amaca yönelik aktivitede artış (sosyal, mesleki, akademik veya cinsel açıdan) veya psikomotor ajitasyon (amaçsız, düzensiz hareketlilik).

7. Sonuçları ağır olabilecek etkinliklere aşırı katılım (örneğin, ölçüsüz para harcama, cinsel dikkatsizlikler veya mantıksız iş yatırımları).

C. Duygu durumundaki bozukluk, sosyal veya mesleki işlevsellikte belirgin bozulmaya neden olacak kadar şiddetlidir ya da kendine veya başkalarına zarar vermeyi önlemek için hastaneye yatış gerektirir veya psikotik özellikler içerebilir.

D. Epizod, bir madde (uyuşturucu, ilaç, diğer tedavi yöntemleri) veya başka bir tıbbi durumun etkileriyle açıklanamaz.

Not: Antidepresan tedavi sırasında (örneğin ilaç veya elektrokonvülsif tedavi) ortaya çıkan ancak tedavinin fizyolojik etkilerinden bağımsız olarak tam sendrom düzeyinde devam eden bir manik epizod, bipolar I bozukluk için yeterli kanıt olarak kabul edilir.

Not: A–D kriterleri bir manik epizodu tanımlar. Bipolar I bozukluğu tanısı için en az bir yaşam boyu manik epizod geçirilmiş olması gereklidir.

Hipomanik Epizod

A. Anormal ve sürekli yükselmiş, genişlemiş veya irritabl bir duygu durumunun ve anormal, sürekli artmış aktivite veya enerjinin en az 4 gün boyunca, günün büyük bir kısmında ve neredeyse her gün sürmesi.

B. Duygu durumundaki bozukluk ve artmış enerji/aktivite süresince, aşağıdaki belirtilerden en az üçü (eğer duygu durumu yalnızca irritabl ise en az dördü) belirgin bir şekilde görülür:

1. Aşırı özgüven veya büyüklük hissi.

2. Uyku ihtiyacının azalması (örneğin, sadece 3 saat uyuduğunda bile dinç hissetme).

3. Normalden daha konuşkan olma veya konuşma baskısı hissetme.

4. Düşüncelerin hızlandığını hissetme veya fikir uçuşmaları.

5. Dikkatin kolayca dağılması.

6. Amaca yönelik aktivitede artış veya psikomotor ajitasyon.

7. Sonuçları ağır olabilecek etkinliklere aşırı katılım.

C. Epizod, kişinin normalde sergilediği işlevselliğe göre belirgin bir değişiklik ile ilişkilidir.

D. Duygu durumundaki değişiklik ve işlevsellikteki değişim, başkaları tarafından gözlemlenebilir.

E. Epizod, sosyal veya mesleki işlevsellikte belirgin bozulmaya yol açmaz, hastaneye yatış gerektirmez. Eğer psikotik belirtiler varsa, epizod manik olarak kabul edilir.

F. Epizod, bir madde veya başka bir tıbbi durumun etkileriyle açıklanamaz.

Not: Antidepresan tedavi sırasında ortaya çıkan ancak fizyolojik etkilerden bağımsız olarak tam sendrom düzeyinde devam eden bir hipomanik epizod, hipomanik epizod olarak kabul edilir. Ancak, sadece bir veya iki semptom (özellikle sinirlilik, gerginlik veya ajitasyon) tanı koymak için yeterli görülmemelidir.

Not: A–F kriterleri bir hipomanik epizodu tanımlar. Hipomanik epizodlar bipolar I bozuklukta yaygın olmakla birlikte, tanı koymak için zorunlu değildir.

Majör Depresif Epizod

A. Aşağıdaki belirtilerden en az beşi aynı 2 haftalık dönemde mevcut olmalı ve önceki işlevsellikte değişiklik oluşturmalıdır. Bu belirtilerden en az biri ya (1) çökkün (depresif) duygu durumu ya da (2) ilgi veya zevk kaybı olmalıdır:

1. Günün büyük bir kısmında, neredeyse her gün depresif duygu durumu (öznel olarak hissedilen veya başkaları tarafından gözlemlenen). (Çocuk ve ergenlerde irritabl ruh hali olabilir.)

2. Günün büyük bir kısmında, neredeyse her gün ilgi veya zevk kaybı.

3. Belirgin kilo kaybı veya kilo alma, iştah değişiklikleri. (Çocuklarda beklenen kilo artışının gerçekleşmemesi düşünülebilir.)

4. Neredeyse her gün uykusuzluk veya aşırı uyku (insomnia veya hipersomnia).

5. Psikomotor ajitasyon veya retardasyon (çevredekiler tarafından fark edilebilecek düzeyde).

6. Neredeyse her gün enerji kaybı veya yorgunluk hissi.

7. Neredeyse her gün değersizlik veya aşırı suçluluk hissi.

8. Neredeyse her gün düşünme, odaklanma veya karar vermede zorlanma.

9. Ölüm düşünceleri, intihar düşüncesi, intihar planı veya girişimi.

B. Semptomlar, sosyal, mesleki veya diğer önemli işlevsellik alanlarında belirgin sıkıntıya veya bozulmaya neden olmalıdır.

C. Epizod, bir madde veya başka bir tıbbi durumun etkileriyle açıklanamaz.

Not: A–C kriterleri bir majör depresif epizodu tanımlar. Majör depresif epizodlar bipolar I bozuklukta yaygın olmakla birlikte, tanı için zorunlu değildir.

Bipolar I Bozukluğu Tanı Kriterleri

A. Kişinin en az bir kez manik epizod geçirmiş olması gerekmektedir.

B. Manik epizod, şizoaffektif bozukluk, şizofreni, şizofreniform bozukluk, sanrısal bozukluk veya diğer psikotik bozukluklarla daha iyi açıklanamaz.

Tedavide çoğunlukla yatış gereklidir. Böyle bir hasta ile karşılaşıldığında psikiyatriste başvurulmalıdır.