Benign prostat hiperplazisi (BPH), ileri yaş erkeklerde oldukça yaygın görülen bir hastalıktır.

BPH prevalansı yaşa bağlı bir fenomen olup 60 yaşında sıklığı %50 iken 85 yaşında %90 olarak bildirilmektedir.

Normal prostat dokusu ortalama 18 gr civarındadır.

BPH’nin net etiyolojisi tam olarak anlaşılamamakla ve neden-sonuç ilişkileri tam olarak kurulamamakla birlikte, etiyopatogenezde hormonlar, inflamasyon, apoptozis, büyüme faktörleri, metabolik faktörler ve prostatik doku yeniden şekillenmesinde(remodelling) rol oynayan lokal parakrin lüminokrin pleiotrop mekanizmalar gibi konular üzerinde çalışmalar yoğunlaşmıştır. Artan yaşın yanı sıra BPH gelişimi için Afro-Amerikan ırk, obezite, tip 2 diabetes mellitus, yüksek düzeyde alkol tüketimi ve fiziksel hareketsizlik risk faktörleri arasında gösterilmektedir.  

BPH, asemptomatik seyir gösterebileceği gibi kişinin hayat kalitesini bozabilecek alt üriner sistem semptomlarıyla (AÜSS) birliktelik gösterebilir. AÜSS değerlendirmesi klinik pratikte sorgulama ölçekleri kullanılarak değerlendirilmektedir. 

Başlıca alt üriner sistem semptomları:

• Urgency (ani gelişen idrara sıkışma hissi)

• Pollaküri

• Noktüri

• Dizüri

• İdrar tazyiğinde azalma

• İdrar yaparken zorlanma, kesik kesik işeme

• İşeme sonrası rezidü hissi olarak sınıflandırılabilir. 

Tanı koymada anamnez alınırken ek hastalıkları, kullandığı ilaçları, geçirilmiş cerrahi öyküsü, sondalanma öyküsü, retansiyon (idrar yapamama) öyküsü, taş öyküsü sorgulanmalıdır. 

Hastaya yapılan fizik muayenede ürogenital sistem değerlendirilmelidir. Meatus darlığı, fimozis, üretral akıntı, daha nadir de olsa penis kanseri ekarte edilmelidir. Rektal muayene yapılarak prostat büyüklüğü, kıvamı, varsa nodül değerlendirilebilmektedir.

Anamnez ve fizik muayeneden sonra tetkikler bizlere yardımcı olmaktadır.

İSTENECEK TETKİK ve GÖRÜNTÜLEMELER:

• Üre, kreatinin,

• tam idrar tahlili,

• idrar kültürü,

• prostat spesifik antijen (PSA),

• üriner USG,

• üroflowmetri'dir.

*** PSA değeri 2.5 ng/mL ve altında olması beklenir, üstündeyse prostat kanseri açısından ileri tetkik gerekir.

Üriner USG ile her iki böbrekte renal ektazi değerlendirilir, mesane dolum defekti, mesane duvarında trabekülasyon ve kalınlık artışı ve mesane taşı değerlendirilir. Üroflowmetride ise hastanın işeme paterni incelenir.

Tedavi:

İlk tercih medikal tedavi olmalıdır.

• Alfa blokerler (tamsulosin, alfuzosin, doksazosin, silodosin)

• 5-alfa redüktaz inhibitörleri(prostat hacmi >40gr ise) (dutasterid, finasterid)

• Pde5 inhibitörleri (tadalafil)

• Muskarinik reseptör antagonistleri (MRA) (darifenasin, fesoterodin, oksibutinin, propiverin, solifenasin, tolterodin)

• B-3 agonistleri (mirabegron) verilebilir.

İlaçtan fayda görmeyen, retansiyon sebebiyle sondalanan, mesane taşı olan, sık İYE öyküsü olan, işeme sonrası rezidü idrar miktarı fazla olan hastalar cerrahi açıdan değerlendirilir.